تصویر استاتیک

ابن سینا در اشارات می­گوید اولین درجه حرکات عارفین «اراده» نام دارد و آن نیرویی است که اشخاص را که به یقیین برهانی رسیده­اند و دارای ایمان استوار هستند برای رسیدن به عروه الوثقای الهی و متصل شدن به عالم قدس تحریک می­نماید. درجه دوم «ریاضت» است در سه بعد؛ یکی کنار نهادن آنچه غیر از حق است و عدم پیروی از آن دیگری، اینکه نفس اماره­اش را مطیع نفس مطمئنه سازد و به این وسیله همه قوای تخیل و وهم خود را از توهمات دنیوی باز دارد و متوجه امور قدسی کند. دیگر این ه اندرونش را پاکیزه و لطیف سازد تا به تنبه دست یابد.

وقتی شخص به مرحله اراده برسد و ریاضت­هایی را پشت سر نهد خلسه­های جذابی به او دست می­دهد که در آن به نور حق اطلاع می­یابد به این خلسه­ها و غش­ها «اوقات» گویند. به مرور این خلسه­ها در حین اشتغال به ریاضت زیاد می­شود. سپس شخص به مقامی می­رسد که در غیر حال ریاضت نیز گاه با دیدن یک شیء متوجه جناب قدس و حق متعال می­شود و خلسه به او دست می­دهد. او حالتی می­یابد که به هر چیزی که می­نگرد حق را در آن می­بیند. در مراحل بعد دیگر با پیدایش «وقت» و دیدن نور حق، حالت غش به او دست نمی­دهد بلکه به سکینه و آرامش می­رسد و بر عکس در اوقاتی که از حال دور است حیران و متأسف است. سپس نیل به حق می­یابد و ضمیرش آینه­ای جلا یافته می­شود که به واسطه آن در محضر حق قرار می­گیرد و لذات عالیه­اش فزونی می­یابد و در این مرحله عارف نظری به حق دارد و نظری به خود دارد. پس از آن به مرتبه برتری می­رسد که دیگر فقط جناب قدس را ملاحظه می­کند و خود را نمی­بیند و اینجاست که حقیقتاً واصل به حق شده است.

از نظر ابن عربی عارف باید برای نیل به کمال به سیر و سلوک بپردازد البته سیر و سلوک از نظر وی به معنای انتقال است. یعنی انتقال از مقامی به مقام دیگر، از اسمی به اسم دیگر و از تجلی به تجلی دیگر. برای سیر و سلوک، سالک باید در آغاز سفر خود علم فقه را فرا گیرد و به احکام شریعت عمل کند نیز باید به محاسبه نفس بپردازد و از نفوذ خواطر نکوهیده به درون خود، سخت جلوگیری کند.

ابن عربی وجود شیخ و مرشد را برای راهنمایی و دستگیری از سالک ضروری می­داند و بدون وجود وی، سفر سالک را موفقیت آمیز نمی­داند.

اعمالی که سالک برای قرب به حق باید انجام دهد، اعمال طریقت نام دارد. اعمال طریقت از نظر وی عبارتند از:

ادامه مطلب...


برچسب ها : بسیج  , طلیعه حکمت  , 92  , بسیج دانشجویی  , رهبر  , بصیرت  , مطهری  , شهید  , پیشنهاد  , بصیرت مطهر  , دانشجویی  , رهبر عزیزم=داستان  , رضا نصیری  , معظم  , انقلاب  , کشتی  , شهید مطهری  , basiratmotahar  , بیردانا  , مطهر  , دانلود  , دانشجو  , birdana  , حجاب  , استادشهید مطهری  , basirat motahar  , حجاب و عفاف  , چادر  , تنگ  , بصیرت حسینی  , حسین بصیرت  , بصیرت کر  , ;HKHG  , KANAL  , کانال تلگرام  , vote  , rafsanjani  , بیانات رهبری در رابطه با م تنگ  ,

افراد نوع انسانی هم مانند یکدیگر هستند و جز تفاوت­هایی که از جهات فیزیکی دارند از سایر جهات مثل هم­اند. هر قوه و استعدادی که تصور شود، در همگان هست، لکن برخی قوا در عده­ای بالقوه است و در عده­ای دیگر به فعلیت رسیده است. کسانی که همه استعدادهایشان به فعلیت رسیده است انسان­های کامل­اند که همان انبیا و اولیائند. اینان خود نیز از حیث کمال یکسان نیستند و پیامبر اکرم(ص) اکمل از انبیا و اولیای دیگر است، زیرا آن حضرت به مرتبه­ای از کمال رسیده و چیزهایی به دست آورده است که دیگران به دست نیاورده­اند. شاهد بر این مدعا اخلاق، احوال، افعال و برخی از اقوال آن حضرت است.

جیلی می­گوید به رغم اینکه هم انبیا و اولیا انسان کامل­اند، ما در کتاب خود (انسان کامل) هر جا «انسان کامل» می­گوییم مرادمان خصوص پیامبر اکرم (ص) است.

انسان کامل قطب و محوری است که افلاک وجود همه برگرد او می­گردند. او از ازل تا ابد یک نفر است، لکن در هر زمان به صور و شکل­های مختلفی ظهور می­کند و اسم مناسب همان زمان و موقعیت را نیز دارا است.

اسم اصلیش محمد (ص) است و کنیه­­اش ابوالقاسم و وصفش عبدالله و لقبش شمس­الدین است، اما او می­تواند در زمان­های مختلف خود را به شکل­های متفاوت و در سمت­های گوناگون قرار دهد.

انسان برای شناخت خداوند هیچ راهی ندارد جز اینکه از طریق اسما و صفات الهی او را بشناسد و به او تقرب جوید. خدای متعال اسم «الله» را چون آینه­ای قرار داده است که هرگاه انسان حقیقتاً به آن روی آورد، خواهد فهمید که هر آن چه هست خداوند است وهیچ چیز و هیچ کس با او نیست. نیز خواهد فهمید که سمعش سمع خدا و بصرش، بصر خدا و کلامش کلام او و حیات، علم، اراده و قدرتش از خداوند است و انتساب این قوی به وی مجازی و عاریه­ای است و اصالتاً هم از آن خدا است که خود فرموده است: «وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ» (صافات/96). کسی که در این آینه خود را بنگرد، علم به واحدیت خداوند دست می­یابد و به دنبال آن کاملاً مطیع خواست خداوند می­شود و خود مظهر اسم الهی و آینه اسم خداوند می­شود و به علم احدیت خداوند نیز خواهد رسید. او مقامی پیدا می­کند که خداوند با غضبش غضبناک و با رضایتش راضی می­شود.

البته با اسم خداوند انسان فقط معرفت به ذات الهی پیدا می­کند. وقتی با استعانت اسم الهی به مرتبه قدسی برسد، مکاشفه برایش رخ دهد، ذات الهی را درک خواهد کرد و می­فهمد که ذات خداوند، عین ذات وی است بدون اینکه بین او و خدا اتحادی رخ دهد یا حلولی پدید آید. اما برای شناخت تفصیلی صفات خدا باید تلاشی مجدد نماید و سعی کند از طریق خود صفات خداوند به اوصاف الهی پی برد.

اما انسان کامل اصالتاً و به حکم اقتضای ذاتیش اسما و صفات الهی را داراست، مثل انسان کامل، در مقابل حق (خداوند) مثل آینه است همان طور که صورت انسان در آینه قابل مشاهده است، اسما و صفات الهی نیز فقط در انسان کامل و از طریق او قابل دستیابی و مشاهده است.

انسان کامل را سه برزخ است. برزخ اول را «بدایت» گویند، که تحقق به اسما و صفات است. برزخ دوم را «توسط» گویند، که مرز بین رقیقه­های انسانی یا حقیقت­های رحمانی است، که با استیفای این مشهد بر همه مکتومات و غیوب، اطلاع حاصل می­کند. برزخ سوم معرفت تنوع حکمت­های امور است که توسط آن عادات و رسوم انسان در طی سیطره ملکوت قدرت برای فرد رفع می­شوند که با تمکن در این مقام، او در «مقام ختام» جای می­گیرد.

جیلی می­افزاید انسان کامل با جمیع حقایق موجود در عالم مقابله می­کند. سپس به تبیین نحوه این مقابله می­پردازد.

قیصری در مقدمه­اش بر شرح تائیه ابن فارض گفته است:

نخستین تجلی خدای سبحان بر خویشتن و نخستین اظهارش در وجود خویش که به منزله هیولای کلی است که از آن به عنوان «نَفَس رحمانی» تعبیر می­شود، عبارت است از صورت عقلیه­ای که صورت نفس کلی از آن منشعب است، چنان که پیامبر اکرم(ص) فرمود: نخستین آفریده خدا عقل بود و در مرحله بعدی صورت­های عقول و نفوس مجرده و طبیعت اصیله از آن منشعب گشت، سپس صورت­های نفوس منطعبه و هیولای کلی اجسام نوری مثالی و عنصری، سپس در صورت عرش و کرسی، سپس صورت اجسام عنصری آسمانی و غیر آسمانی، سپس صور مرکبات از معادن و نباتات و حیوانات، تا آن که حرکت وجودی به مرحله پیدایش انسان رسید که او آخرین مرتبه از مراتب تنزلات است.

بنابراین عوالم و مراتب در وجود خارجی به قرار زیر خواهد بود:

 نخست عالم عقول و نفوس مجرده که «عالم جبروت» نامیده می­شود. سپس «عالم مثال مطلق» است که یکایک موجودات مجرد و غیر مجرد را در آن یک صورت مثالی است که این صورت­ها، با حواس باطنی ادراک می­شوند و این عالم را «عالم ملکوت» نامند. سپس «عالم مُلک» است، یعنی عرش و کرسی و آسمان­ها و عناصر و ترکیبات حاصل از عناصر.

این عوالم سه گانه صورت­هایی هستند از آنچه در علم الهی است از اعیان ثابته، که به نام «ماهیت ممکنه» و امثال آن نامیده می­شوند و آن غیب مطلق است، به خاطر اشتمالش بر حقایق غیبی همه موجودات عالم.

هر چند که انسان از لحاظ صورت ظاهری، جزء عالم ملک است اما به دلیل جامعیت و اشتمالش بر تمام حقایق جهان خارج، عالم مستقل و جداگانه­ای است.

با این حساب به طور کلی پنج عالم کلی و حضرات اصلی خواهیم داشت به این قرار:

عالم اعیان ثابته که عالم غیب مطلق است؛ عالم جبروت؛ عالم ملکوت؛ عالم ملک و عالم انسان کامل.

انسان که در مراتب وجودی، تنزل یافته بود نوعی صعود و ترقی را آغاز می­کند. از انسان و در انسان، حرکتی تدریجی و سلوکی در مراتب وجود تا حد وصول به مبدأ اول و عله العلل جهان هستی تحقق می­پذیرد. نخستین تنزل حق به صورت امکانی و وجود خلقی روح محمدی (ص) است که منشأ همه موجودات است. ترتیب صدور موجودات بر حسب رتبه از نخستین موجود عیناً مثل ترتیب معنوی آنها است، یعنی از عقل اول آغاز می­شود و به خاک پایان می­پذیرد و از همین پست­ترین و آخرین مراتب (یعنی خاک) است که وجود در شرف و ظهور و رتبت، تصاعد و ارتقا می­یابد و این تصاعد و ارتقا به اولین موجود منتهی می­گردد.